Hàng ngày có rất nhiều bạn gửi email hỏi tôi về việc bán hàng online nhưng chưa biết phải bắt đầu từ đâu, không biết phải chuẩn bị những gì và làm marketing online như thế nào,… nên phần lớn các bạn đặt những câu hỏi rất chung chung, kiểu như: Em muốn hỏi năm 2017 nên kinh doanh gì ạ? Làm thế nào để bán được hàng trên facebook? Làm seo sản phẩm này bao lâu sẽ lên TOP?… khiến tôi nghĩ mình cần phải viết bài này để giải đáp chung cho tất cả những bạn có tiền, sẵn vốn nhưng chưa biết phải bắt đầu một dự án kinh doanh online như thế nào.
* Bài viết phù hợp với mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, mang tính cá nhân nhiều hơn.
Trước tiên, tôi xin được trích dẫn một email mà tôi vừa mới nhận được:
Tiêu đề email: Em muốn hỏi năm 2017 nên kinh doanh gì ạ?
Dạ e chào a! E đọc và theo dõi những bài viết của a. Phải nói là rất ấn tượng ạ. E cũng từng đi làm nhưng với mức lương 5 triệu 1 tháng cho công việc từ 8h sáng tới 7h tối. Bây giờ e đã nghỉ làm vì muốn dành thời gian cho gia đình (em có 1 cháu nhỏ). Thời gian đầu e có bán hàng onl qua fb nhưng có lẽ e k có kinh nghiệm nên thất bại ạ. Em rất muốn thử kinh doanh thêm nhưng vẫn gặp trở ngại tâm lý của lần 1. Hiện tại bây giờ em có 50 triệu và ở khu công nghiệp sóng thần. A có thể tư vấn giúp e là e nên tiếp tục kd onl hay là buôn bán được không ạ? Nếu kinh doanh onl thì e cần những điều kiện gì để có thể thành công ạ. Em cảm ơn!
Tại sao tôi lại trích dẫn email này? Bởi lẽ cái câu hỏi của bạn: “Nếu kinh doanh online thì em cần những điều kiện gì để có thể thành công ạ?” là câu hỏi mà tôi không thể nào trả lời chính xác được. Đúng vậy, một câu hỏi mà không chỉ riêng bạn, tất cả những ai chưa từng kinh doanh trên mạng hoặc đã từng kinh doanh online thất bại gửi email cho tôi đều có chung thắc mắc này. Tuy nhiên, bạn đặc biệt hơn vì dữ liệu bạn cho tôi biết quá ít: Bạn đang có con nhỏ và vốn hiện có là 50 triệu, ở KCN Sóng Thần. Với những thông tin như vậy tôi biết tư vấn cho bạn ra sao nhỉ?
Nên kinh doanh gì?
Thứ nhất về câu hỏi trên tiêu đề “Năm 2017 nên kinh doanh gì?” thực tế không ai trả lời được cho bạn ngoại trừ bản thân bạn. Vì sao? Vì chỉ đơn giản là xã hội đang cần gì, người khác đang cần gì thì bạn có thể bán cái đó. Tất nhiên với số vốn hiện có là 50tr thì bạn nên nghĩ đến những sản phẩm trong khả năng của mình như quần áo, giày dép, mỹ phẩm,… Việc lựa chọn bán sản phẩm gì là tùy vào sự yêu thích, đam mê hoặc đó là thế mạnh của bạn. Tuy nhiên, điều đầu tiên bạn cần đặc biệt quan tâm đó là tính thời điểm: Thời điểm này có phải là phù hợp để bán sản phẩm đó hay không? Ví dụ bạn rất thích bán áo len nhưng hiện tại đang là giữa mùa hè thì ý tưởng này không khả thi, cũng giống như bán kem hoặc đồ bơi vào giữa mùa đông.
Khi lựa chọn sản phẩm bạn cần lưu ý đến chất lượng và giá. Chất lượng và giá thành sẽ quyết định rất nhiều đến khả năng thành công. Ví dụ một đôi giày Adidas chính hãng (chất lượng tốt) có giá 1.500.000đ có thể coi là hợp lý nhưng một đôi giày Adidas nhái (fake) với chất lượng trung bình mà cũng bán với giá 1tr5 thì có vẻ hơi vô lý. Do đó, bạn cần tìm được nguồn hàng ổn định với giá nhập hợp lý.
Để biết được chất lượng có tương xứng với giá của sản phẩm hay không thì bạn phải am hiểu về thị trường, hãy tìm hiểu xem sản phẩm đó đang được bày bán ở những đâu, giá bán của các đối thủ trên thị trường hiện tại như thế nào,… phải đi nhiều, hỏi nhiều thì bạn sẽ am hiểu hơn về sản phẩm cũng như thị trường của bạn.
Chuẩn bị tốt cho việc kinh doanh
Sau khi chắc chắn thị trường đang cần sản phẩm của bạn và bạn đang có trong tay nguồn sản phẩm tốt với giá thành hợp lý thì mới có thể nghĩ đến việc bán nó như thế nào. Lựa chọn kênh bán hàng cũng rất quan trọng, nó liên quan đến nhân sự, chi phí và thời gian. Có nên làm website riêng không hay chỉ cần fanpage? Có nên bán hàng trên các trang thương mại điện tử như Chợ tốt, Sendo, Én bạc, Rồng bay,… hay không? Có nên làm seo hay quảng cáo google, quảng cáo facebook? …v..v…
Dù là lựa chọn kênh bán hàng nào thì cũng đòi hỏi bạn có những kiến thức nhất định. Tuy nhiên trước khi lựa chọn kênh bán hàng thì bạn phải chuẩn bị nhiều thứ khác nữa. Ai sẽ tư vấn cho khách hàng? Nếu khách ở xa thì vận chuyển bằng cách nào? Chi phí vận chuyển liệu có phải là trở ngại với khách?…. rất rất nhiều thứ quan trọng.! Tôi xin được tóm tắt 1 quá trình đơn giản khi bán hàng online như này:
- Khách hàng nhìn thấy thông tin sản phẩm của bạn trên mạng.
- Khách hàng xem các thông tin giới thiệu (nội dung giới thiệu, hình ảnh, video) về sản phẩm của bạn
- Khách hàng so sánh sản phẩm/dịch vụ/chính sách của bạn với các đối thủ của bạn (họ đã biết từ trước hoặc thông qua tìm kiếm trên Google)
- Khách hàng đặt mua hàng online (nếu website có tính năng này) hoặc liên hệ (gọi điện, gửi tin nhắn, email,…) hỏi về sản phẩm, thống nhất giá cả,… đại khái là cần bạn tư vấn thêm và mặc cả.
- Sau khi thỏa thuận xong thì khách hàng phải chuyển toàn bộ hoặc 1 phần tiền đặt cọc cho bạn (nếu bạn có ship COD thì không cần – xem thêm: ship cod là gì)
- Bạn đóng hàng chuyển đi cho khách.
- Khách nhận được hàng và không phàn nàn gì cả.
Bạn sẽ thấy có rất nhiều yếu tố quyết định việc thành công hay thất bại của bạn khi bán hàng trên mạng, tôi ví dụ:
- Khi khách nhìn thấy thông tin sản phẩm của bạn (trên website, fanpage, diễn đàn,…) nhưng thông tin không có gì ấn tượng, hình ảnh cũng không bắt mắt, giá bán lại không hợp lý… bạn thất bại.
- Khi khách gọi điện không thấy nghe máy, nhắn tin không thấy trả lời hoặc gửi inbox, bình luận trên fanpage mà bạn trả lời chậm, có thể sau 10 phút, 30 phút hoặc thậm chí hôm đó bạn có đám cưới hoặc việc gì bận mà đến vài giờ sau mới trả lời => Thời điểm đó khách lại hết hứng mua rồi hoặc đã mua ở chỗ khác rồi thì có nghĩa bạn cũng thất bại.
- Vì bạn là cá nhân (mà dù bạn có là công ty) thì vẫn có những khách hàng khá cẩn thận khi chuyển tiền. Có rất nhiều vấn đề phát sinh ở khâu này, sẽ có những khách hàng hết hứng không muốn mua nữa, sẽ có những khách ngại phải đi 5-7 km ra ngân hàng để chuyển khoản (do ở quê) cũng không mua nữa, sẽ có những khách cảm thấy thiếu niềm tin nơi bạn (do bạn tư vấn hoặc trong quá trình giao tiếp khách cảm nhận thế) cũng không mua nữa,… bạn thất bại.
- Dịch vụ vận chuyển hàng hóa ở Việt Nam nhiều khi rất khó hiểu, có những khách ở xa thì 2-3 ngày đã nhận được hàng, có những khách ở gần nhưng ở xa đường lớn phải chờ 5-7 ngày, và đôi khi hàng bị thất lạc cả tháng trời… lúc đó khách hàng mà hiểu và thông cảm cho thì tốt, nhiều khách hàng khó tính không thông cảm họ sẽ gọi điện than phiền hoặc lên facebook bình luận nói xấu thì mất uy tín lắm. Nói chung là khá nhiều vấn đề vì tìm được bên vận chuyển tốt không phải đơn giản – kể cả mấy bên lớn như Viettel.
- Rồi khi khách nhận được hàng nó lại không đẹp, không giống như xem trên ảnh, rất có thể họ cũng chê trách thậm chí còn nói bạn lừa đảo…
Thế nên kinh doanh online tuy dễ mà khó, bạn phải làm tốt rất nhiều thứ. Thời gian và điều kiện của bạn có cho phép bạn làm tốt được những thứ đó không? Nếu có thì bạn có khả năng phục vụ bao nhiêu khách? (Hãy nghĩ đến trường hợp bạn có thể làm tốt với 2,3 khách nhưng khi có 10-15 khách ập tới cùng một lúc thì bạn bị vỡ trận, ko phục vụ nổi khiến cho nhiều khách ko hài lòng)
Tóm lại, để có thể bắt đầu bán hàng trên mạng thì bạn phải chuẩn bị đầy đủ những thứ sau:
- Nguồn sản phẩm (hoặc dịch vụ) sẽ bán (đảm bảo chất lượng phù hợp với giá)
- Công cụ kết nối với khách hàng (số điện thoại, email, fanpage, tài khoản facebook profile, zalo, wechat,…)
- Phương thức thanh toán (các tài khoản ngân hàng, ngân lượng, bảo kim, paypal,…)
- Đối tác vận chuyển (dịch vụ chuyển phát của bưu điện, Viettel,…)
- Kênh bán hàng phù hợp (website, facebook, diễn đàn,…)
Sau đó, bạn phải xây dựng một quy trình làm việc hoàn chỉnh để kết nối các nhân sự lại với nhau nhằm đảm bảo cho bộ máy bán hàng có thể vận hành trơn tru (nếu bạn chỉ có một mình thì cũng phải xây dựng để không bị động). Đây là ví dụ:
Chị A, chị B, anh C, anh D, chị E, anh F ở trong ví dụ trên đôi khi là cùng 1 người vì khi bạn mới bắt đầu bán hàng trên mạng thì bạn phải làm hết các bước từ tư vấn đến đóng hàng, chuyển hàng, chăm sóc khách hàng,… cho đến khi bạn tìm được nhân sự thay thế. Tất nhiên đó chỉ là một ví dụ đơn giản, tùy vào mô hình kinh doanh mà bạn phải xây dựng quy trình chi tiết hơn, phù hợp hơn và cũng phải tính đến những tình huống phát sinh có thể xảy ra để luôn luôn ở thế chủ động.
Như vậy, bán hàng online phải bắt đầu từ việc nghiên cứu sản phẩm (thị trường), sau đó chuẩn bị đầy đủ những điều kiện để bán hàng như đã nói ở trên – tức là chúng ta luôn ở trong trạng thái sẵn sàng phục vụ khi có khách. Việc tiếp theo sẽ là “làm thế nào để tìm tiếm khách hàng trên mạng?” – tức là lựa chọn kênh bán hàng online phù hợp. Việc này đòi hỏi bạn phải nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều… trong khuôn khổ bài viết này không thể nói hết nên tôi sẽ chia sẻ ở một bài viết khác.
Hi vọng bài viết giúp “khai thông bế tắc” cho các bạn muốn bán hàng online nhưng chưa biết phải bắt đầu như thế nào, cần những điều kiện gì để việc kinh doanh trở nên thuận lợi. Tuy nhiên cũng cần lưu ý với các bạn rằng: đã là kinh doanh buôn bán thì cũng cần có lộc (hơi duy tâm một chút) – mà lộc thì tùy từng người chứ không phải ai cũng có. Nghiên cứu cẩn thận, chuẩn bị thật tốt sẽ làm giảm tỷ lệ rủi ro, tăng khả năng thành công chứ không thể chắc chắn thành công. Vậy lộc là gì? Có trời mới biết được, nếu bạn làm ăn được thì gọi là có lộc, làm ăn ko được thì là không có lộc. Tự tin lên, đừng sợ gì cả vì nếu đã thích, đã có khát vọng mà không dám thực hiện thì đáng tiếc lắm.! Chúc bạn thành công.